Split payment – czym jest i kogo obowiązuje?

Split payment, a więc mechanizm podzielonej płatności, od listopada 2019 roku czekają kolejne zmiany. W związku z tym warto raz jeszcze przypomnieć, jak funkcjonuje split payment, kogo dotyczy i kto musi przygotować się na zmiany?

Jak działa i kogo dotyczy split payment?

Mechanizm podzielonej płatności wprowadzono z dniem 1 lipca 2018 roku, ale jego stosowanie dotychczas było dobrowolne. W dużym uproszczeniu split payment dotyczy przedsiębiorców i opłacania przez nich faktur – kwotę netto na rachunek bankowy dostawcy, kwotę brutto na odrębnie utworzone konto bankowe VAT.

Sama procedura nie jest szczególnie skomplikowana, gdyż każdy bank ma dodatkową funkcję w postaci przelewu z zachowaniem mechanizmu podzielonej płatności. Wystarczy więc, że podatnik rozliczający się za fakturę wybierze ten rodzaj przelewu, po czym uzupełni kilka obowiązkowych pól, tj.:

• kwotę brutto z faktury
• sumę podatku VAT z danej faktury
• numer faktury
• numer NIP swojej firmy

Mechanizm podzielonej płatności ma także zastosowanie przy zapłacie dokonanej przed dostawą towarów lub wykonaniem usługi. Jednak tylko wówczas, kiedy nabywca otrzymał fakturę pro forma.

Jeśli chcesz poprawnie i wygodnie wystawiać dokumenty to sprawdź nasz program do faktur.

Kiedy split payment stanowi zagrożenie dla podatnika?

Projektodawca zachęca do korzystania ze split payment, ale przede wszystkim mechanizm podzielonej płatności ma bronić przed odpowiedzialnością solidarną organy skarbowe. Tymczasem są sytuacje, kiedy split payment może nieść w sobie duże niedogodności dla podatnika.

Związane z tym problemy, jeżeli otrzymają środki od nabywcy na rachunek ROR i konto VAT, mogą mieć podatnicy regularnie wykazujący nadwyżkę podatku naliczonego nad należnym. Tyczy się to branż, w których sprzedaż opodatkowana jest stawką 8%, a zakupy stawką 23%. Mechanizm podzielonej płatności to w tym przypadku ryzyko zamrożenia dużej części środków finansowych

Split payment od listopada 2019 r.

Duże zmiany zajdą 1 listopada 2019 roku. Wówczas w życie wejdzie uchwała, która zastąpi mechanizm odwrotnego obciążenia stosowanym obligatoryjnie mechanizmem podzielonej płatności dla towarów i usług wymienionych w zał. nr 15 do ustawy o VAT. Poza tym pojawią się nowe obowiązki dla przedsiębiorców. Między innymi każdy z nich będzie miał obowiązek posiadania rachunku rozliczeniowego w związku z prowadzoną przez siebie działalnością gospodarczą. Dla takich rozliczeń nie można już korzystać z rachunku osobistego, który przynależy jedynie osobom fizycznym.

Dla kogo obowiązkowy split payment?

Obowiązkowy mechanizm podzielonej płatności będzie mieć zastosowanie w odniesieniu do faktur, które dokumentują transakcje:

• dokonane między podatnikami
• których kwota należności przekracza 15 000 zł lub jej równowartość
• których przedmiotem są towary i usługi z zał. nr 15 do ustawy o VAT

W załączniku nr 15 do ustawy o VAT wymieniono towary i usługi:

• które do 31 października 2019 roku są objęte mechanizmem odwrotnego obciążenia czy zakresem solidarnej odpowiedzialności podatkowej, z zał. nr 11, 13 i 14 do ustawy o VAT
• które nie są objęte mechanizmem odwrotnego obciążenia czy zakresem solidarnej odpowiedzialności podatkowej, takie jak części do pojazdów silnikowych, węgiel, maszyny i urządzenia elektryczne

Podsumowując, obowiązkowy split payment obejmie w sumie 150 grup towarów, jeżeli wartość transakcji będzie przekraczać 15 000 zł. Głównie są to towary i usługi dotychczas objęte odwrotnym obciążeniem (przerzuceniem obowiązku rozliczania VAT ze sprzedawcy na nabywcę). W tej grupie znalazły się m.in. usługi i roboty budowlane, laptopy, procesory, tablety, komputery, telewizory i telefony, węgiel, paliwa opałowe, stal i wyroby ze stali, metale, złom, surowce wtórne oraz części samochodowe. Pełna lista towarów i usług znajduje się w zał. nr 15 do ustawy o VAT i jest do pobrania poniżej.

https://ksiegowosc24.pl/wp-content/uploads/2019/10/Za%C5%82a%CC%A8cznik-nr-15-ustawy-o-VAT.pdf

Rozliczenie odwrotnego obciążenia w okresie przejściowym

Zgodnie z zapisami ustawy, która zmienia ustawę o VAT dla towarów i usług z załącznika nr 11 i 14 stosuje się przepisy dotychczasowe w sytuacji, kiedy ich dostawa była dokonana:

• przed dniem 1 listopada 2019 r., jeżeli obowiązek podatkowy powstał lub fakturę wystawiono po dniu 31 października 2019 r.
• po dniu 31 października 2019 r., jeżeli fakturę wystawiono przed dniem 1 listopada 2019 r.

Przykład 1

Czynny podatnik VAT w dniu 25 października 2019 r. jako podwykonawca wykonał usługę budowlaną na rzecz innego podatnika VAT na kwotę 20 000 zł. Fakturę wystawi w dniu 8 listopada 2019 r. Faktura, zgodnie z przepisami przejściowymi, powinna zawierać adnotację „odwrotne obciążenie” i powinna być wykazana w informacji VAT-27 za listopad 2019 r. Jeżeli czynność zostałaby wykonana w dniu 7 listopada br., a faktura zostałaby wystawiona w dniu 30 października, wówczas również faktura powinna zawierać adnotację „odwrotne obciążenie” i zostać wykazana w informacji VAT-27 za listopad 2019 r.

Przykład 2

Podatnik VAT 20 października 2019 r. dokonał usługi budowlanej na rzecz innego podatnika VAT na kwotę 20 000 zł. Fakturę wystawiono 5 listopada. Zgodnie z przepisami przejściowymi faktura musi zawierać adnotację „odwrotne obciążenie”. Powinna zostać wykazana w informacji VAT-27 za listopad 2019 r.

Przykład 3

Podatnik VAT dokonał dostawy towarów z załącznika 11 ustawy o VAT 31 października 2019 r. na rzecz innego podatnika. Wartość brutto dostawy wyniosła 20 000 zł. Fakturę sprzedaży wystawiono 5 listopada. Zgodnie z przepisami przejściowymi faktura musi zawierać adnotację „odwrotne obciążenie”. Należy ją wykazać w informacji VAT-27 za październik 2019 r.

Przykład 4

Podatnik będący czynnym podatnikiem VAT 10 listopada 2019 r. dokonał dostawy towarów z załącznika 11 ustawy o VAT na rzecz innego podatnika VAT. Wartość brutto transakcji wyniosła 30 000 zł. Fakturę wystawiono 31 października. Zgodnie z przepisami przejściowymi faktura musi zawierać adnotację „odwrotne obciążenie”. Należy ją wykazać w informacji VAT-27 za okres listopad 2019 r.\

Przykład 5

Podatnik będący czynnym podatnikiem VAT 10 listopada 2019 r. dokonał dostawy towarów z załącznika 15 ustawy na rzecz innego podatnika VAT. Fakturę wystawił 15 listopada. Wartość brutto wyniosła 30 000 zł. Faktura musi zawierać adnotację „mechanizm podzielonej płatności”. Należy ją wykazać w deklaracji VAT jako sprzedaż krajowa (sprzedaż odbyła się po 1 listopada 2019 r.).

Jak wyglądać będzie faktura po wprowadzeniu obowiązkowego MPP?

Zgodnie z nowym prawem sprzedawca będzie miał obowiązek wystawić fakturę oraz przyjąć należności w mechanizmie split payment, jeżeli będzie to sprzedaż towarów lub usług wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT, o wartości na FV równej lub przekraczającej 15 000 zł. Faktura dotyczącą transakcji objętych MPP musi bowiem zawierać w sobie oznaczenie „mechanizm podzielonej płatności”. UWAGA! Obowiązek powstaje nawet wówczas, kiedy tylko jedna z wielu pozycji na fakturze jest objęta zakresem wskazanym w załączniku nr 15, a kwota przekracza graniczne 15 000 zł brutto.

Faktura bez wymaganego oznaczenia jest bowiem wadliwa. Dlatego w uzasadnieniu projektu Ministerstwo Finansów wskazało, że faktura objęta mechanizmem MPP musi być poprawiona przez:

• wystawienie faktury korygującej
• wystawienie noty korygującej przez nabywcę

Niestosowanie się do obowiązkowego split payment – sankcje

Niestety, przedsiębiorca niestosujący się do obowiązkowego mechanizmu split payment naraża się na grzywny i inne sankcje.

Sprzedawca

• Rodzaj sankcji: Dodatkowe zobowiązanie w wysokości 30% kwoty podatku przypadającej na dostawę towarów lub świadczenie usług wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy VAT, wykazanej na tej fakturze.
• Kiedy stosowana: Kiedy na fakturze nie zamieści oznaczenia „mechanizm podzielonej płatności”, jeśli transakcja będzie podlegać obowiązkowemu mechanizmowi split payment (nie ma dodatkowej kary, jeżeli mimo braku oznaczenia nabywca zastosuje mechanizm split payment).

Nabywca

• Rodzaj sankcji: Dodatkowe zobowiązanie w wysokości kwoty podatku przypadającej na dostawę towarów lub świadczenie usług wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy, wykazanej na tej fakturze.
• Kiedy stosowana: Kiedy dokona płatności, nie stosując obowiązkowego split payment.

• Rodzaj sankcji: Grzywna w wysokości do 720 stawek dziennych.
• Kiedy stosowana: Kiedy wbrew obowiązkowi dokona zapłaty faktury z pominięciem mechanizmu split payment.

Oczywiście, aby zastosować split payment, konto bankowe, a w tym oddzielny rachunek VAT muszą posiadać obaj podatnicy. Jeżeli okaże się, że nabywca wywiązał się z obowiązku, ale środki wróciły na jego konto, ponieważ sprzedawca nie miał rachunku VAT, organy skarbowe odstępują od jego ukarania.

Nowe możliwości regulowania płatności z konta VAT

Dotychczas środki trafiające na rachunek bankowy VAT były do dyspozycji podatnika, ale niewiele z tego wynikało. Mógł on je wykorzystać tylko w określonych sytuacjach, tj.:

• do zapłaty zobowiązań z tytułu VAT do urzędu skarbowego
• uregulowania VAT naliczonego na fakturze otrzymanej od kontrahenta

Na szczęście projektodawca, choć tylko po wystąpieniu do naczelnika urzędu skarbowego ze specjalnym wnioskiem o dokonanie przelewu środków zgromadzonych na koncie VAT na rachunek oszczędnościowo-rozliczeniowy (ROR), zezwala na transfer środków na ROR. Naczelnik urzędu skarbowego ma 60 dni na ustosunkowanie się do wniosku złożonego przed podatnika. To wystarczająco długi termin, aby organy skarbowe go zweryfikowały. Po akceptacji wniosku bank lub SKOK przekazuje środki w wysokości wskazanej w postanowieniu naczelnika US na rachunek ROR podatnika.

Zmienia się to wraz z nowelizacją ustawy o VAT. Od 1 listopada 2019 roku będzie możliwe przeznaczenie środków zgromadzonych na koncie VAT także na zapłatę zobowiązania z tytułu:

• podatku dochodowego od osób prawnych
• podatku dochodowego od osób fizycznych
• należności celnych
• podatku akcyzowego
• składek ZUS

Poza tym nabywcy dostaną możliwość zapłaty jednym przelewem należności za kilka faktur (tzw. płatność zbiorcza), co dotychczas było niemożliwe i każdą z nich opłacać było trzeba oddzielnie. Jedynym obostrzeniem jest okres tyczący się faktur. W tym przypadku płatność zbiorczą można zrealizować dla faktur z okresu nie dłuższego niż jeden miesiąc. Mechanizm podzielonej płatności zacznie też obowiązywać do zaliczek wnoszonych przed wystawieniem faktury.

Podsumowując, nie ulega wątpliwości, że obowiązkowy split payment nie pomoże wielu przedsiębiorcom, a wręcz przeciwnie – im zaszkodzi. Nie dziwi, że przedsiębiorcy, którzy są najbardziej represjonowaną grupą podatkową w Polsce, jeszcze długo pozostaną na marginesie rządzących, niezależnie od partii, która jest przy władzy. Trudno oprzeć się wrażeniu, że zamiast upraszczać rozliczenia podatkowe, legislatorzy nieustannie je komplikują. Tu należy się zastanowić, czy w ogóle mechanizm podzielonej płatności jest niezbędny, skoro nie narzucają go nawet przepisy UE.